جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این رساله در مورد فضائل فاطمه زهرا، مناقب اهل بیت ، توصیف نسخه کتاب و عمربن شاهین تهیه و تنظیم شده است.

چکیدهمدح و رثای اهل بیت به ویژه ذکر مصائب و مظلومیت امام حسین? در واقع? عاشورا در ادبیات معاصر عربی جایگاه خاصی دارد و شاعران بسیاری با سرودن اشعاری در این زمینه به خلق اثر پردخته‌اند، و نام خود را در دفتر شاعران شیعی متعهد به ثبت رسانیده‌اند. عبدالحسین حیاوی فقیه، ادیب و شاعر معاصر عراقی یکی از شخصیت‌های برجست? شیعی است که در سرودن اشعار متعهد به مکتب اهل بیت? تبحر و توانایی بسیار زیادی داشت. و همچون دیگر عالمان شاعر در وادی ادب قدم نهاد. و سروده‌هایش را با نام این خاندان پاک مزین نمود. نظر به اینکه تاکنون پژوهشی در مورد این عالم و ادیب بزرگ انجام نشده و ایشان جزء شاعران گمنام محسوب می‌شوند این پژوهش حائز اهمیت است. هدف از انجام آن معرفی شخصیت ادبی شیخ عبدالحسین حیاوی و ارائه اشعار وی که با موضوع اهل بیت? در کتب مختلف به صورت پراکنده آمده است می‌باشد و در آن علاوه بر معرفی شاعر و ارائه اشعار، به بررسی محیط زندگی، موضوعات شعری، اسلوب‌های خاص وی در ذکر مظلومیت و مصائب معصومین علیهم السلام بویژه امام حسین? و ویژگی‌های منحصر به فرد این اشعار پرداخته شده است. بدین ترتیب تلاش کردیم تا در حد توان پرده از شخصیت گمنام ایشان برداریم، که او اسوه‌ای از اسوه‌های تاریخ معاصر عراق به شمار می‌رود و الگوی هم? کسانی است که در زندگی به هدفهایی والا می‌اندیشند و ارزشهای متعالی را می‌جویند.واژه‌های کلیدی: عبدالحسین حیاوی، ادبیات اهل بیت?، شعر معاصر عربی

چکیدهبه استناد بسیاری از آیات و روایات، ائمه اطهار(ع) تنها کسانی هستند که پس از خدا و پیامبر(ص)آگاهی کامل به معارف قرآن، و مراد و مقصود آیات آن دارند، لذا ائمه(ع)، با توجه به نیاز بشر، به تفسیر و تبیین آیات قرآن کریم پرداخته‌اند. روش‌شناسی روایات تفسیری معصومان(ع) در تفسیر قرآن کریم به دلیل جایگاه خاص سنت در تبیین قرآن، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و از آنجا که عصر حضرت زهرا(س) توام با نوعی خفقان سیاسی، انزوای شیعیان و آغاز انحراف‌های دینی بود، بررسی روش‌های تفسیری ایشان در تبیین آیات قرآن کریم، نگاه ویژه‌ای را می‌طلبد. حضرت زهرا(س) در عصر خود ساکت ننشستند و با خطبه‌های آتشین خود به روشن‌گری مردم پرداختند و در حوزه تفسیر با استفاده از تفسیر قرآن به قرآن و تفسیر روایی و هم چنین با تطبیق آیات بر شرایط زمان، به دفاع از ولایت اهل‌بیت(ع) پرداخت. آن حضرت علاوه بر بیان معنای ظاهری، به ارائه‌ی معنای باطنی نیز پرداختند. حضرت زهرا(س) در استخراج معانی قرآن، از انواع گونه‌های تفسیری مانند؛ جری و تطبیق، استناد به قرآن، تفسیر بر اساس دلالت التزامی، ایضاح مفهومی، بیان اسباب‌النزول و ... استفاده کرده است که البته بهره‌گیری ایشان از جری و تطبیق نسبت به سایر موارد چشم گیرتر است.کلید واژه‌ها:حضرت زهرا(س)، تفسیر قرآن، روش تفسیری، روایات تفسیری

یکی از راه های شناخت خداوند، روش عقلی است که از متقن ترین راه های اثبات وجود خداوند و شناخت برخی صفات او محسوب می شود. امام علی (ع) نیز در کلام خود توجه ویژه ای به مباحث خداشناسی به عنوان برترین معرفت بشری دارند و جالب توجه است که در این راه مهم به روش شناخت عقلی اهمیت زیادی داده‌اند

چکیده :تعلیم و تربیت،از دیرسال تاریخ موضوع بسیار مهمی برای انسان هاتلقی می شود .آنسان که خداوند یکی از رسالت های بنیادین پیامبران را تربیت و هدایت انسان ها می داند . سعادت دنیا و آخرت انسان بسته به این مهم داردو خود سازی در کنار هدایت پیامبران باعث تحقق چنین امری می شود.بدیهی است مکتب تربیتی بزرگان دین و معصومین علیهم السلام الگوی مناسبی برای بشر است.تحقیق و بررسی در زندگی عملی و در سخنان و احادیثی که از بزرگان دین به دست ما رسیده راه را برای حرکت در مسیر تعالی و کمال هموار می کند . ..در این تحقیق محقق با مطالعه و تحقیق در زندگی امام سوم شعیان ، امام حسین علیه السلام، که به فرموده پیامبر اعظم صلی الله علیه و اله و سلم ،کشتی نجات و چراغ هدایت است ، راهکار هایی عملی برای تربیت در مدارس و دانشگاه ها به دست آورده. البته این خود مستلزم مطالعه در زمینه هایی استکه فصول این تحقیق را شامل می شوند، این فصول عبارتند از:_هستی شناسی آن امام همام و نوع نگاه ایشان به دنیا و همچنین مبحث خداشناسی آن حضرت ...(ایشاندنیا را دارای خالق و آفریدگار می داند و معتقد است دنیا بر حسب حادثه به وجود نیامده است .) _بررسی دیدگاه ایشان در مورد انسان .امام حسین علیه السلامراه رسیدن به خدا شناسی را شناخت خود و انسان رازیر مجموعه هستی می داند.آن بزرگوار معتقد است کهانسان برای رقم زدن سرنوشت خود موجودی مختار و مسئول است . _در ادامه به بررسی این موضوع از دیدگاه امام حسین علیه السلام پرداخته شدهشناخت تعریف شده وآمده است که شناخت برای انسان امکان پذیر است. در ادامه ابزار شناخت که عبارتند از عقل و دل و حواس و... معرفی می شوند ._ موضوع دیگری که در این تحقیق به آن پرداخته شده است ارزش شناسی است، توجه به اینمبحث که از نگاه امام سوم شیعانچه چیزی ارزش است و انسان به خاطر چه چیزهایی باید از همه ی داشته های خود بگذرد. در تمامی مباحث مورد تحقیق سعی شده تا استلزامات تربیتی و نکات کاربردی تربیت که شامل مبنای آموزش، موضوع آموزش ، وظیفه معلم به عنوان فرد مربیو دانش آموز به عنوان متربی آورده شده

یکی از مهمترین مسائلی که در بین بزرگان از علمای فریقین وجود دارد موضوع مصلحت است که دارای مباحث گسترده ای می باشد و با در نظر گرفتن آن بسیاری از چالش های فقهی برطرف می گردد.مصلحت به معنای خیر و صلاح و منفعت است که در کلام برخی از علما در مقابل مفسده آمده است و یکی از مسائل مهمی که در این بحث وجود دارد این است که احکام تابع مصالح و مفاسد می باشند. مصلحت دارای مباحث گسترده ای است که در این تحقیق به مصلحت شرعی توجه ویژه ای شده است. مصلحت شرعی بر سه قسم است. معتبر، ملغاه و مسکوت عنها که شارع در اعتبار یا عدم اعتبار آن سکوت کرده است که این قسم اخیر که از آن به عنوان مصالح مرسله تعبیر شده است مورد بحث و نزاع علمای امامیه و اهل سنت قرار گرفته است. به استدلال و استنباطی که بر اساس مصلحت صورت بگیرد استصلاح می گویند. در این تحقیق بحث اصلی این است که آیا استصلاح و مصالح مرسله می توانند به عنوان دلیلی مستقل در استنباط احکام مورد نظر باشند یا خیر که به ادله هر کدام پرداخته ایم. همچنین، در ادامه مواردی را از کاربرد آن مصلحت در قرآن و سیره اهل بیت (ع) و علمای امامیه و اهل سنت، بیان کرده ایم.از نتایج مهم بحث می توان به این موارد اشاره کرد: مصلحت دارای اهمیت زیادی می باشد که از آغاز اسلام تاکنون مورد توجه بوده و استفاده های فراوانی داشته است. در باب مصالح مرسله و استصلاح به این نتیجه رسیدیم که علمای امامیه و برخی از اهل سنت قائل به آن نیستند و در توجیه استفاده از آن، آن را زیر مجموعه ادله دیگر می دانند. همچنین دانستیم که در مباحث احکام حکومتی مصلحت به عنوان یک محور اصلی ایفای نقش می کند.

یکی از مسائل عمیق و پیچیده فلسفی - کلامی که از یک سو با خداشناسی و از سوی دیگر با انسان شناسی پیوند می یابد , آموزه بداست و آن چه در این رساله سعی بر تجزیه و تحلیل آن است ، کشف حقیقت بدا از این دو منظر است . ضمن آن که در آن دیدگاه متکلمان ، حکیمان و عارفان و به خصوص ملاصدرا و فخررازی در مقام متکلم و فیلسوف مورد ارزیابی قرار گرفته است . بنابر تصور بسیاری ، بدا از لوح محوواثبات سرچشمه می گیرد ، در حالی که در این رساله روشن می شود بدا در مقام شامخی از صقع ربوبی تحقق می یابد و از اسم مستاثر الهی سرچشمه می گیرد و آن چه از بدا در لوح محوواثبات سافله و علم قدری و نظام عینی تحقق می یابد , ظهور بداست و نه وقوع آن . بر این اساس , نقش مبادی عالیه و علل متوسطه در این زمینه , تنها به عنوان مجاری ابداء و اظهار بدا به الواح سافله است . هر تغییر در لوح قدر خارجی , منوط به اختیار انسان است و اختیار او می تواند تاثیرگذار بر جهت دهی سلسله اسباب و علل وارده بر طبیعت باشد . ملاصدرا با شرح فلسفی خود بر اصول کافی , به خوبی حقیقت بدا را شرح داده است ؛ جز آن که به طور تفصیلی توضیح نداده که چگونه بدا به خداوند منتسب می شود؟ علاوه بر این با وجود برتر بودن اولیای محمدیین از لوح محفوظ , چگونه در علم آنان بدا ظاهر می شود ؟ و مطالب دیگری که در این زمینه مبهم مانده اند . با وجود انکار بدا از ناحیه فخررازی , تناقض های فراوانی در آثارش مبنی بر تغییر سرنوشت می یابیم که شاید دلیل آن این است که وی نتوانسته با چهارچوب های سست تفکر جبر , مفاد روشن و محکم ماثورات دال بر وجود اختیار آدمی را , انکار کند و نتوانسته تاثیر دعا , صدقه و مانند آن را بر تغییر سرنوشت آدمی , بر اساس محوواثباتنادیده بگیرد .

عدّه‌ای بر این عقیده‌اند که از نظر عرفِ جامعه، رابط? خویشاوندی با انبیا و اولیای الهی به نوعی برای افراد حقانیت به همراه دارد چرا که اگر فلان فرد حق نبود و مورد تأیید پیامبر و امامان: که در نهایت کمال بشری می‌باشند نمی‌بود، ایشان با آنان وصلت و روابط خویشاوندی بر قرار نمی‌کردند. پس می‌توان این نتیجه را گرفت که هر‌‌کس با اینان رابط? خویشاوندی (به ویژه از طریق ازدواج) داشته باشد مورد تأیید آنان است و هرکس مورد تأیید اولیا و انبیای الهی باشد، می‌تواند ادعای حقانیت نماید.پاسخ این سوال که آیا رابط? خویشاوندی می‌تواند برای افراد حقانیت به همراه داشته باشد را باید در دو منبع الهی یعنی؛ قرآن کریم و روایات که مفسِّر و مبیِّنِ قرآن می‌باشند و عقل که مهمترین عطی? الهی به انسان است مورد بررسی قرار دهیم. دراین رساله در بررسی دیدگاه قرآن و سنت، به این نتیجه رسیده‌ایم که خداوند رابط? خویشاوندی با افرادی همچون اولیا و انبیای خود را، عاملی برای حقانیت افراد نمی‌داند و این موضوع را به گونه‌های مختلف در قرآن رد و نفی نموده است. در عوض عوامل دیگری همچون تقوا، ایمان، قلب سلیم و از همه مهمتر تبعیت از ولی‌ای که از سوی خداوند بر مردم آمده است را عاملی برای حقانیت آنان می‌داند. به گونه‌ای که برخی همچون فرزند نوح به علّت پیروی نکردن از پیامبر خداوند از اهلیّت با این ولی خدا ساقط می‌شود و خداوند میان او و دیگر سرکشان فرقی قائل نشده و او را با دیگران عذاب می‌نماید.و همچنین أهل‌بیت: نیز در روایات خود، رابط? خویشاوندی با ایشان را در حقانیت افراد موثر نمی‌دانند بلکه علاوه بر تشویق و ترغیب مردم به ایمان، عمل صالح و تقوا، ولایت و تبعیت از ایشان که شرط پذیرش و قبولی طاعات الهی است، را عامل حقانیت ذکر می‌کنند، به گونه‌ای که فردی همچون فرزند نوح، همان‌گونه که قبل‌تر به آن اشاره شد به خاطر سرکشی‌اش از ولیّ خدا، از اهلیت ساقط می‌شود امّا فردی که نه تنها با أهل‌بیت: رابط? خویشاوندی ندارد، بلکه حتّی هم نژاد با ایشان نیز نمی‌باشد، حقانیت پیدا می‌کند و به مقامی‌ می‌رسد که أهل‌بیت: در حق او می‌فرمایند: «منّا اهل البیت».و همچنین در این رساله بعد از بررسی معنای لغوی حقانیت و این‌که چه کسانی حق و معیار تشخیص آن می‌باشند, به این نتیجه رسیدیم که هر کس با حق مخالفت نماید باطل است، و این مطلب را به عنوان یک قانون کلّی و همیشگی بیان کرده‌ایم که اگر فردی هر چند از خویشاوندان بسیار نزدیک أهل بیت: باشد، امّا در صورتی‌که با ایشان مخالفت و دشمنی کند نه تنها نمی‌تواند ادعای حقانیت داشته باشد بلکه او فردی است باطل.

موید فی الدین (390 -470 هـ)، از جمله شعرای متعهد شیعی در قرن پنجم است که در دوره فاطمیان می زیسته و چندین سال دروزارت آنان به عنوان داعی در مناصب مختلف اداری، سیاسی، مذهبی و ...خدمت کرده است. دیوان او سرشار از مضامینی، در مدح و رثای اهل بیت (ع) و هجو دشمنان ایشان است و نشان از این دارد که، پرداختن به سیمای اهل بیت، وجهه همت او بوده است. خصوصیت بارز اشعارش، صدق عاطفه و اخلاص واقعی به خاندان پیامبر (ص) است، این امر را به راحتی از خلال اشعارش می توان دریافت، چنانکه در هنگام مدح و رثا اهل بیت(ع)، محبت و ارادت خالص خود را نمایان می کند.در این پژوهش برآنیم تا با روش توصیفی- تحلیلی پس از بیان اوضاع سیاسی- فرهنگی عصر شاعر و شرح زندگی نامه‌ی وی، به بررسیمضامین شعری ایشان درباره اهل بیت(ع) بپردازیم. همچنین در این پ‍ژوهش سعی براین است شعرهایی را که شاعر در وصف اهل بیت (ع) سروده است را معرفی کنیم و سپس به تحلیل شعرها، ویژگی ها، اغراض و ... بپردازیم

نخستین مفسر قرآن به فرمان پروردگار، شخص پیامبر,بوده است که مشکلات و مجملات قرآن را براى اصحاب، تبیین میکرده است، پس از پیامبر,،اصحاب او مفسر قرآن بوده اند. و بعد از اصحاب، تابعین نیز همان روش را در تفسیر پیش گرفتند.عطاء بن ابی رباح شاگرد مکتب تفسیری ابن عباس، از جمله مفسرین قرن دوم هجری و از جمله تابعینی است که روایات تفسیری او مورد توجه مفسرانی همچون طبری قرار گرفته است. در این پژوهش سعی شده که ضمن توجه به منابع و روش تفسیری عطاء به جایگاه مهم او در تفسیر روایی پرداخته و از تأثیر پذیری او از روایات اهل بیت سخن به میان آید.علت کمی گفتار تفسیری عطاء، دوری وی از جریان تفسیر به رأی است. عطاء در مورد تفسیر، رویکردی روایی داشته و در زمینه فقه و احکام شرعی صاحب رأی و نظر بوده است و گاهی در زمینه آیات الاحکام نظری مستقل از استاد خویش ابراز می داشته است.می توان گفت وی بیشتر فقیه بوده تا مفسر، عطاء در تفسیر از روایات اهل بیت تأثیر پذیرفته و بعضی از روایات تفسیری خود را به نقل از اهل بیت] به خصوص امام باقر} و امام صادق} آورده است، و فرزندان وی شاگردان صادقین[گزارش شده اند.ابن عباس حلقه واسطه انتقال تفسیر از اهل بیت به شخص عطاء بوده است.با اینکه می توان گفت عطاء دوستدار اهل بیت] بوده و بعضی از روایات خود را از ایشان نقل کرده، اما روایات تفسیری او مورد توجه مفسرین شیعی قرار نگرفته است.شاید بتوان گفت علت آن این است که از عطاء روایات تفسیری کمتری به نسبت معاصرانش مانند مجاهد و سعید بن جبیر نقل شده و به همین علت روایات تفسیری عطاء در مقابل مجاهد و سایر معاصرینش رنگ باخته است. و شاید دلیل دیگرش نیز، این باشد که چون برخی منابع شیعه مانند قاموس الرجال تستری و معجم رجال حدیث خویی، او را موثق ندانستند مفسران شیعه هم رغبت چندانی به آوردن روایات تفسیری او نشان نداده اند